“Met een geverfd gezicht kun je alle voorwaarden die rond het vrouw-zijn hangen gewoon passeren”
Tekst en foto’s: Ringo Gomez-Jorge
Zaterdag 30 november 2024 om 03:00 DE STANDAARD
Vieze Meisje, zanger-muzikant
“Ik vind het prettig dat ik loskom van het typisch vrouwelijke en gewoon een wezen word”
“Deze act is ontstaan door met een zwarte stift de slogan ‘Life is a vieze cirkel’ te schrijven op een T-shirt van Zeeman”, vertelt Maya Mertens, die onder het pseudoniem Vieze Meisje op het podium springt. Een personage zou ze het niet noemen. “Op een podium gedraag ik me natuurlijk anders – in het dagelijkse leven spring ik niet op tafels, bijvoorbeeld. Toch gaat het er eerder om de ultieme vrijheid van expressie te bereiken dan om een bepaalde rol te spelen.”
Sinds een paar jaar zet kunstschilder Fleur De Roeck die vrijheid nog kracht bij. Voor iedere performance beschildert ze Maya’s gezicht – en vaak ook andere lichaamsdelen – in een stijl die het midden houdt tussen abstract-expressionisme en de losgeslagen kinderen van Lord of the flies. “Ik leerde Fleur kennen doordat we in hetzelfde huis woonden tijdens de pandemie. Om aan de drukte te ontsnappen, vluchtten we naar haar atelier. Daar speelden we met allerhande rekwisieten, bouwde Fleur decors en schilderde ze op het lichaam om vervolgens foto’s te maken. We creëerden een speelse wereld. Dat gevoel wilde ik op het podium meenemen.”
Het beschilderen gebeurt altijd backstage. “Het moet snel gaan en het resultaat is afhankelijk van de energie die er hangt”, zegt Fleur, die Maya voor de gelegenheid thuis beschildert. “We wissen nooit iets, dat is de regel. Ik probeer de binnenkant naar buiten te schilderen,” zegt Fleur, “en zowel het gevoel als de sfeer die er hangt op de huid te vertalen. Ik denk niet dat het zomaar bij iemand anders zou lukken.”
Het hoogtepunt voor Maya was haar optreden in de befaamde Berlijnse club Berghain. “Ik was heel wild over mijn hele lichaam beschilderd. Hoewel ik topless was, voelde ik me gekleed. Door verf in plaats van kleding te dragen, hoefde ik me niet te conformeren aan de codes van de mode. Want hoe je het ook draait of keert, je valt uiteindelijk altijd in een bepaald hokje. Daar heb ik tijdens een performance geen behoefte aan. De schilderingen van Fleur zijn mijn ultieme poweroutfit.”
“Ik vind het prettig dat ik op deze manier loskom van het typisch vrouwelijke en gewoon een ‘wezen’ word”, zegt Maya nog. “Zo kun je met een geverfd gezicht alle voorwaarden die rond het vrouw-zijn hangen gewoon passeren. Mensen kunnen je gezicht niet langer beoordelen. Als je een bepaalde vrijheid op het podium zoekt, vind je die zo gemakkelijker.”
Brik Tu-Tok, muziekduo
“Ondanks het speeltuingehalte zetten we wel de puntjes op de i”
“A freaky, high-energy, must-see DIY pop universe”: zo omschrijft Brik Tu-Tok zich op muziekstreamingsite Bandcamp. Het duo bestaat uit theatermakers Linde Carrijn en Maxim Storms, en kreeg vorig jaar bij de release van hun eerste plaat vier sterren van onze redactie. Onlangs stonden ze op het podium van het Fotomuseum in Antwerpen, naar aanleiding van de tentoonstelling van Cindy Sherman.
“Dit project is ontstaan in 2016, toen we besloten om samen een atelier te huren”, zegt Linde. “Als theatermakers werken we op projectbasis en hebben we dus geen dagelijkse job, zoals een ontwerper die bijvoorbeeld wel heeft. En dus besloten we wekelijkse testshows te organiseren voor vrienden.” “We maakten experimentele en rudimentaire muzikale performances”, zegt Maxim. “Soms klopten we gewoonweg op dingen.” Linde: “Op een gegeven moment kwam Maxim aan met zes korte nummers.” “Die had ik eenvoudigweg met Garageband in elkaar gestoken”, zegt Maxim. “Onze naam ontstond door het getrommel in onze eerste song. Dat klonk als ‘brik … tu-tok’.”
Brik Tu-Tok brengt behalve muziek ook een visueel spektakel met bombastische kostuums, make-up en maskers – eigenlijk zijn het weelderig versierde brillen die de mond vrijlaten om te zingen. ”We verzamelen continu prullaria en als het moment zich voordoet, maken we er een masker van. Dan spelen we met kleuren, vormen en texturen. Ondanks het speeltuingehalte zetten we wel de puntjes op de i.”
“De outfits en de make-up zijn belangrijk voor Brik Tu-Tok”, voegt Linde toe. “We spelen nooit zonder. Iedere performer neemt een zekere rol aan, maar het gaat ons niet om een specifiek personage.” Maxim: “Je toont een bepaalde kant van je persoonlijkheid die je in het dagelijkse leven verborgen houdt. Mocht ik gewoon als Maxim op een podium staan, dan zou ik me onwennig voelen. Met het masker gaat het meer over het werk dan over mij als persoon.”
“We houden niet zo van ‘een man met een gitaar op het podium’, maar verkiezen grote shows met verschillende kostuum- en decorwissels”, vertelt Linde nog. Ik vind dat de muziekwereld in België op visueel vlak wat aan de brave kant is. In het undergroundcircuit wordt er meer gespeeld met het visuele aspect.” Maxim: “Ik denk dat daar meer wordt nagedacht over wat een show kan zijn. Je moet er ook wat meer uit springen. Dat kan met dans, een lichtshow of met kleding.”
Nieuwe single ‘Gimmethecash’ uit op 27/11. Live in De Zwerver (Leffinge) op 30/11 en in Paradiso (Amsterdam) op 29/12. briktutok.bandcamp.com
Lilo Soleil, performer en dj
“In de metro kwam iemand voor me staan, sloeg een kruisteken en begon te bidden”
“Je wilde toch een foto met een geverfd gezicht”, grijnst Leïla Alice. Op de Kunstberg in Brussel word ik door een volledig paars gezicht begroet, en nee: ik had niet verwacht dat Leïla geverfd door de stad zou wandelen. “Op straat reageren mensen op verschillende manieren. Zo kreeg ik al te horen: ‘Bedankt voor het brengen van kleur.’ Maar in de metro was er ook iemand die voor me ging staan, een kruisteken sloeg en begon te bidden.”
Leïla viel in augustus op We Can Dance op met Parade: een performance van 22 in het blauw geschilderde personen, in samenwerking met kunstenorganisaties The Constant Now en Smak Gent. Toch begon hun artistieke levenswandel met het behalen van een bachelor in wandtapijtkunst. “In de les zaten we met maximum vier personen. (lacht) Ik heb die richting gekozen omdat het eerder een ambacht is dan vrije kunst. Hoewel ik altijd van schilderkunst en performance heb gehouden, was ik te nederig om kunst met de grote K te willen. Door het schilderen van mijn gezicht heb ik vertrouwen gewonnen. Deze verf heeft mijn leven veranderd.”
Het begon als experiment na hun studie. “In eerste instantie was dat een manier om een creatieve en persoonlijke toets te geven aan mijn foto’s die ik op sociale media plaatste. Als je gewoon je gezicht toont, gaat het dan niet enkel over de goedkeuring van anderen over je uiterlijk?”
En zo ontstond het personage Lilo Soleil. Eerst thuis voor de lens, vervolgens op straat en uiteindelijk op het podium. De naam klinkt als Frans voor ‘eiland in de zon’ en refereert aan een zonnige utopie. “Lilo kan wat Leïla niet kan”, zegt Leïla. “Lilo is vol zelfvertrouwen en baadt in het geluk. Het is geen alter ego, eerder een versie van mezelf die mensen wél gemakkelijk in de ogen kan kijken. Met Lilo heb ik geen woorden nodig om me uit te drukken. Lilo is visuele poëzie. Leïla heeft wel woorden nodig, en die ontbreken vaak.”
Het masker van Lilo is voor Leïla vooral een manier om zonder woorden te communiceren. “Als ik met een geschilderd gezicht op een podium poëzie voordraag, dan heb ik het gevoel dat ik gewoon mezelf ben. Het dagelijkse leven is voor mij veel meer een performance.” Leïla draait het dus om. “Door het masker laat ik mezelf toe om niet te praten en dus niet deel te nemen aan de performance van het dagelijkse leven.”