‘Een lofrede voor één boek vind ik moeilijk te formuleren. Het is de collage die voor mij belangrijk is. Op mijn tafel liggen Een kookboek van Seppe Nobels en een even dik knalgroen exemplaar van de Cyberfeminism index van Mindey Sue naast een novelle van Banana Yoshimoto en dichtbundels van Hannah van Binsbergen en Frank Keizer. Ik heb het graag over letters, omdat lezen voor mij heel breed gaat. Een boek, een tijdschrift of de achterkant van een lp met een liedtekst erop. Dat zijn de dingen die ik het liefst rond me heb. Onlangs was ik in Berlijn en zag ik kunstenaar Anne Imhof op de cover van het magazine van Die Zeit. Daar heb ik vervolgens wekenlang mee rondgelopen terwijl ik de Duitse interviews probeerde te ontcijferen. Op mijn tafel liggen ook stickers van een gedicht van Alex Deforce. Ik lees ook obsessief alle dingen op straat, omdat ik toch op zoek ben naar eenconnectie door taal. Dat prikkelt mij. Laatst zag ik bij Antwerpen-Berchem een mooi omleidingsbord. Een knaloranje exemplaar waar “sterke hinder” op stond. Zoiets kan me heel lang bijblijven. Dat vind ik dan echt een cadeau van de stad. Dat er overal letters zijn. Ik hou ook heel erg van straattaal. Toen ik in België kwam studeren, reisde er nog wat slang uit Amsterdam mee. Het woord tjappie bijvoorbeeld. Onlangs kwam ik een vriend tegen met wie ik had gestudeerd en hij is echt een Gentenaar in hart en nieren, maar hij sprak me wel plots met tjappie aan. Hij bleek het woord destijds van mij te hebben overgenomen. Zelf gebruikte ik het al jaren niet meer. Ik vind het mooi hoe zo’n woord kan reizen.’
Overlappende stemmen
‘Ik hou van de veelheid, van de manier waarop al die boeken een beetje over elkaar gaan liggen. Wanneer iets echt gaat doorzinderen, dan denk ik ook een tijdje in de taal van die schrijver. Dat is leuk, maar ik zou het ook eng vinden als ik te lang bij één taal van één iemand zou blijven. Ik vind het fijn als dat gecounterd wordt met eenandere stem, en dat die stemmen dan een beetje gaan overlappen. Ik heb een tijdje heel graag Murakami gelezen, maar op een gegeven moment moest ik dat loslaten. Omdat hij op de een of andere manier al in mij zat. Dat is misschien ook wel de reden waarom ik graag of liever hedendaagse schrijvers tot me neem. Ik heb er vertrouwen in dat de klassiekers al veel gelezen zijn, dat ze al in de mensen rond mij zitten en dat ze op die manier, weliswaar gefilterd door anderen, bij mij terecht zullen komen. Dan vul ik dat collectieve leesgeheugen zelf liever aan met nieuwere stemmen, met teksten die nog niet veel gelezen zijn. Dat zie ik bijna als een taak. Iemand moet ze lezen en iemand moet erover vertellen.’
‘Hoewel ik graag veel, breed en overlappend lees, probeer ik wel aandacht te hebben voor de boeken die me grijpen. Kae Tempest schrijft in haar essay “On connection” dat het van twee kanten moet komen. Dat de concentratie waarmee je muziek beluistert of een boek leest even groot zou moeten zijn als de concentratie waarmee het werk gemaakt is. Anders is het een ongelijke strijd.
Eindelijk in de toekomst
eerste keer dat me dat lukte was toen ik JPod van Douglas Coupland ontdekte. Ik was een jaar of vijftien toen ik JPod las en in die tijd zat ik gewoon op de middelbare school die nog met een leeslijst werkte waarop toch heel wat oudere mensen vertelden over vervlogen tijden waar ik weinig voeling mee had. Met JPod had ik ineens een boek voor mijn neus dat me de toekomst in katapulteerde. Een boek over gamedevelopers in een heel erg gevatte en vlotte taal, met een metaniveau dat ik erg spannend vond. “Oh God. I feel like a refugee from a Douglas Coupland novel.” Dat is een van de eerste zinnen. De toon en de andere taal hielden me even weg van de boeken die me werden voorgeschoteld, van wat ik toen als oubollig Nederlands beschouwde. Het was een auteur die ik zelf gevonden had, een boek dat van mij was. Er zit ook een absurditeit en humor in die me aan het lezen hielden. Ik kan nu niet verklaren hoe het komt, maar ik had als tiener het gevoel dat ik dit boek meteen begreep. Er was geen vertaalslag nodig. Zo lang had ik nog nooit in één verhaal gezeten. Ik heb nog steeds niet de beste concentratiespanne ooit, en omdat het voor mij het eerste boek was waar ik bij bleef, dat ik met heel veel plezier had uitgelezen, voelde het als een overwinning aan. Vanaf toen was ik een lezer.’
Maya Mertens (30) is zangeres, songwriter en performer onder de naam Vieze Meisje.
