‘Een lofrede voor één boek vind ik moeilijk te formuleren. Het is de collage die voor mij belangrijk is. Op mijn tafel liggen Een kookboek van Seppe Nobels en een even dik knalgroen exemplaar van de Cyberfeminism index van Mindey Sue naast een novelle van Banana Yoshimoto en dichtbundels van Hannah van Binsbergen en Frank Keizer. Ik heb het graag over letters, omdat lezen voor mij heel breed gaat. Een boek, een tijdschrift of de achterkant van een lp met een liedtekst erop. Dat zijn de dingen die ik het liefst rond me heb. Onlangs was ik in Berlijn en zag ik kunstenaar Anne Imhof op de cover van het magazine van Die Zeit. Daar heb ik vervolgens wekenlang mee rondgelopen terwijl ik de Duitse interviews probeerde te ontcijferen. Op mijn tafel liggen ook stickers van een gedicht van Alex Deforce. Ik lees ook obsessief alle dingen op straat, omdat ik toch op zoek ben naar eenconnectie door taal. Dat prikkelt mij. Laatst zag ik bij Antwerpen-Berchem een mooi omleidingsbord. Een knaloranje exemplaar waar “sterke hinder” op stond. Zoiets kan me heel lang bijblijven. Dat vind ik dan echt een cadeau van de stad. Dat er overal letters zijn. Ik hou ook heel erg van straattaal. Toen ik in België kwam studeren, reisde er nog wat slang uit Amsterdam mee. Het woord tjappie bijvoorbeeld. Onlangs kwam ik een vriend tegen met wie ik had gestudeerd en hij is echt een Gentenaar in hart en nieren, maar hij sprak me wel plots met tjappie aan. Hij bleek het woord destijds van mij te hebben overgenomen. Zelf gebruikte ik het al jaren niet meer. Ik vind het mooi hoe zo’n woord kan reizen.’
Overlappende stemmen
‘Ik hou van de veelheid, van de manier waarop al die boeken een beetje over elkaar gaan liggen. Wanneer iets echt gaat doorzinderen, dan denk ik ook een tijdje in de taal van die schrijver. Dat is leuk, maar ik zou het ook eng vinden als ik te lang bij één taal van één iemand zou blijven. Ik vind het fijn als dat gecounterd wordt met eenandere stem, en dat die stemmen dan een beetje gaan overlappen. Ik heb een tijdje heel graag Murakami gelezen, maar op een gegeven moment moest ik dat loslaten. Omdat hij op de een of andere manier al in mij zat. Dat is misschien ook wel de reden waarom ik graag of liever hedendaagse schrijvers tot me neem. Ik heb er vertrouwen in dat de klassiekers al veel gelezen zijn, dat ze al in de mensen rond mij zitten en dat ze op die manier, weliswaar gefilterd door anderen, bij mij terecht zullen komen. Dan vul ik dat collectieve leesgeheugen zelf liever aan met nieuwere stemmen, met teksten die nog niet veel gelezen zijn. Dat zie ik bijna als een taak. Iemand moet ze lezen en iemand moet erover vertellen.’
‘Hoewel ik graag veel, breed en overlappend lees, probeer ik wel aandacht te hebben voor de boeken die me grijpen. Kae Tempest schrijft in haar essay “On connection” dat het van twee kanten moet komen. Dat de concentratie waarmee je muziek beluistert of een boek leest even groot zou moeten zijn als de concentratie waarmee het werk gemaakt is. Anders is het een ongelijke strijd.
Eindelijk in de toekomst
eerste keer dat me dat lukte was toen ik JPod van Douglas Coupland ontdekte. Ik was een jaar of vijftien toen ik JPod las en in die tijd zat ik gewoon op de middelbare school die nog met een leeslijst werkte waarop toch heel wat oudere mensen vertelden over vervlogen tijden waar ik weinig voeling mee had. Met JPod had ik ineens een boek voor mijn neus dat me de toekomst in katapulteerde. Een boek over gamedevelopers in een heel erg gevatte en vlotte taal, met een metaniveau dat ik erg spannend vond. “Oh God. I feel like a refugee from a Douglas Coupland novel.” Dat is een van de eerste zinnen. De toon en de andere taal hielden me even weg van de boeken die me werden voorgeschoteld, van wat ik toen als oubollig Nederlands beschouwde. Het was een auteur die ik zelf gevonden had, een boek dat van mij was. Er zit ook een absurditeit en humor in die me aan het lezen hielden. Ik kan nu niet verklaren hoe het komt, maar ik had als tiener het gevoel dat ik dit boek meteen begreep. Er was geen vertaalslag nodig. Zo lang had ik nog nooit in één verhaal gezeten. Ik heb nog steeds niet de beste concentratiespanne ooit, en omdat het voor mij het eerste boek was waar ik bij bleef, dat ik met heel veel plezier had uitgelezen, voelde het als een overwinning aan. Vanaf toen was ik een lezer.’
Maya Mertens (30) is zangeres, songwriter en performer onder de naam Vieze Meisje.
Voor de elfde keer trok deBuren met talentvolle jonge makers naar Parijs. Nu zijn ze klaar om ook jou in hun gloednieuwe teksten onder te dompelen.
Poëtische speeddates, een gesprek in de zetel, performances, oorgefluister, een literaire retraite en nog veel meer staat er op het programma. Tijdens dit literaire huiskamerfestival ontmoet je de woordkunstenaars uit Vlaanderen en Nederland met prikkelende verhalen, gedichten, muziek, audio en tekeningen. Je stelt je programma ter plaatse zelf samen. Laat je vooral verrassen door dit jonge talent!
De schrijfresidenten van 2022 dat zijn: Charlotte Remarque, Dagmar Dirkx, Emerald Liu, Eva Salman, Guus Møystad, Hasret Emine, Johannes Lievens, Jutta Callebaut, Kenneth Berth, Lemuël De Graav, Maaike Rijntjes, Mahat Arab, Marian van der Pluijm, Maya Mertens, Michael Koevoet, Sarah de Koning, Sixtine Bérard, Thom Wijenberg.
Nog een keer live aan het werk zien? Kom dan op 29 oktober naar de Nacht van de Geschiedenis, waar zij teksten voordragen bij artefacten uit het museum.
« La vie est un cercle vicieux », débite Maya Mertens aka Vieze Meisje, la musicienne électro amstello-bruxelloise/dra- maturge et performeuse qui avale, mâche et recrache les parfaites imperfections de la vie dans des chansons dans lesquelles elle se pose à la fois comme une dure à cuire et un être vulnérable. Chaque personne assistant à un concert de Vieze Meisje fait irrémédia- blement son entrée dans le club du Vieze Cirkel. « Je veux créer une cohésion aléatoire dans un monde qui fait des tours sur soi- même de façon infinie. »
NL “Life is a vieze cirkel,” debiteert Maya Mertens alias Vieze Meisje, de elektronicamuzikante slash theatermaker en performer die de volkomen onvolkomenheden van het leven inslikt, kauwt en weer uitspuwt. “Ik wil willekeurige samenhang creëren in een wereld die oneindig rondjes rond zichzelf draait.”
waren meerdere dingen in mijn leven plots gestopt. Eerst dacht ik, oei, maar dan besefte ik dat dat een cadeau was. Ik kon from scratch herbeginnen. Mensen die de shirts kochten, hadden iets superexclusiefs in handen en ik speelde ook wel met onze gehechtheid aan spullen.” Kopers en omstanders vroegen zich af wie dan wel Vieze Meisje was die de shirts aan de man bracht, en welke muziek ze maakte. “De eerste input voor Vieze Meisje kwam er dus door wat andere mensen projecteerden op wat het zou kunnen zijn.”
Wie naar een concert van Vieze Meisje gaat, treedt onherroepelijk en onvermijdelijk toe tot de vicieuze meedogenloosheid van de Vieze Cirkel. “Er is geen voorwaarde voor je opname. Als je er bent, zit je erbij en maak je mee van het moment een momentum.” Vieze Meisje wil willekeurige samenhang creëren in een wereld die oneindig rondjes rond zichzelf draait, legt Mertens uit. “Daarom treed ik graag op in het midden van het publiek, zodat we een ‘360-gradenenergie’ creëren. Een concert is voor mij geen eenrichtingsverkeer, van ik stuur uit en jij ontvangt maar zoals het is. Ik kijk naar wat ik terugkrijg, en dat adapteer ik dan weer.”
De shows van Vieze Meisje weifelen daardoor tussen concert en performance. “Het is mij niet puur om de sonische ervaring te doen. Als het nodig is om een valse noot te zingen om te zeggen wat ik wil zeggen, dan verkies ik dat boven het melodieuze. De Vieze Cirkel gaat voor mij vooral over krachtig je eigen breekbaarheid vieren. Hoe bloter de teksten, hoe bruter de klanken vaak. Op die manier wil ik de mensen in het publiek uitdagen om te dansen op hun eigen kwetsbaarheden.”
HEIMWEE NAAR JEZELF
Reacties uitlokken, vragen en verwachtingen oproepen, het is de motor die Mertens draaiende houdt. “Het is fantastisch hoe makkelijk dingen soms in werking schieten. Wat ze niet minder valabel maakt. Als de lege huls doorspekt is van lading, dan vind ik dat niet minder waard dan iets waar je hard op hebt zitten broeden.”
Het concept is belangrijk, maar primeert niet, benadrukt ze. “Mijn songs gaan over werkelijke twijfels en tekortkomingen. Ik vind het spannend om stoer te zijn, en tegelijk mijn gebreken bloot te leggen.” Zo heeft ze heimwee naar “de meisjes die ik had kunnen zijn”, zingt ze in ‘Wakame’. “Hoe meer keuzes je maakt en je iemand wordt waar je misschien ook blijer mee bent, hoe meer je je ook realiseert wie je dan niet meer gaat zijn. Live zwaai ik naar meisjes in het publiek en denk ik: ik ben jou niet geworden, maar ik ben wie ik ben.”
VIEZE MEISJE Feeërieën: 27/8, 19.30, Gare Maritime, www.abconcerts.be
TOUGH VULNERABILITY
EN ”Lifeisadirtycircle,”saysMaya Mertens, alias Vieze Meisje (“DirtyGirl”), the Amsterdam-born, Brussels- based electronica musician slash theatre maker and performer who swallows, chews and spits out life’s utter imperfec- tions in songs in which she wants to be tough and expose her vulnerability at the same time. Whoever goes to a concert of Vieze Meisje, inevitably and unconditional- ly joins the club of the Vieze Cirkel. “I want to create random coherence in a world that spins infinitely around itself.”
“Ik wilde geen arrogant Amsterdammertje worden dat alles binnen handbereik heeft,” zegt Maya Mertens. Een paar jaar geleden trok ze naar Antwerpen om “de eviden- tie” van zich af te schudden, en om er podiumkunsten te studeren aan het conservatorium. Verleid door enkele vrienden in Brussel zakte ze daarna nog verder zuidwaarts. “Brussel is op een heel onlogische manier de meest logische plek voor mij om te wonen. Ik word hier constant uit mijn lood geslagen,
Het podium heeft altijd een bijzondere aantrekkingskracht op haar gehad. “Zodra je op dat verhoogje gaat staan, of op iets wat in de ruimte tot podium benoemd is, accepteren mensen dat je iets gaat doen. Dat voelde ik al toen ik op de basisschool zat en er een open mic werd georganiseerd. De kracht die uitging van wat daar gebeurde, heeft mij in gang gezet om zelf die ruimte in te palmen.”
“Er ontstaat een intrigerende energie zodra je op het podium klimt”
Wat Mertens zo wonderlijk vindt aan het leven, is hoe je van niets iets terwijl Amsterdam almaar gelikter wordt. Als je bent opgeleid om dingen in je op te nemen en weer uit te spuwen, is deze stad een betere plek. Wandel eens over het Vossenplein. De scènes liggen er voor het oprapen.”
Ze draait de muziek wat stiller in Hectolitre, een tot kunstenaarsresidentie omgebouwde swingersclub in de Marollen waar intussen creativi- teit vloeit in plaats van lichaamssappen. Mertens wentelde zich de voorbije jaren in het theater, trad ook op als performer, maar muziek beschouwt ze als de corebusiness van haar podiumpraktijken. Vijf jaar geleden ontbolsterde ze als muzikante met de kleurrijke synthsmartlappen van In Een Discotheek. Vandaag vormt ze samen met de Brusselse beatmaker Alan Van Rompuy alias Azertyklavierwerke het veelhoekige elektroni- cavehikel Vieze Meisje.
“Performen is voor mij een soort viering daarvan. Iemand die zegt: deze tafel is nu mijn podium, en ik ga jou proberen te vervoeren, dat vind ik heel mooi. Soms werkt het natuurlijk niet. Het is trial- and-error, maar juist dat hoort er ook bij.”
Optreden is voor Mertens de werkelijkheid verwerken, er iets uit puren en vooral hopen dat het resoneert bij de andere. “Mijn liedjes gaan vaak op heel bombastische manier over intieme dingen. Soms troost ik mezelf ermee, maar ze zijn niet helemaal voor mezelf bedoeld. Ik probeer altijd direct contact te maken met mijn publiek.”
SUPEREXCLUSIEVE SHIRTS
“Life is a vieze cirkel” kladde Mertens een paar jaar geleden in alcoholstift op een wit T-shirt. Ze verkocht hem als merch nog voor Vieze Meisje was geboren.
44
FOTO HELEEN RODIERS
Vieze Meisje
Geboren in Amsterdam als Maya Mertens
Studeert drama aan het conser- vatorium in Antwerpen, woont sinds vijf jaar in Brussel
Vormt samen met onder meer Casper Van de Velde de elektro- smartgroep In Een Discotheek
Werkt in het theater als actrice, soundtrackleverancier of beeldend kunstenaar onder meer samen met Thomas Bellinck en Julien Neirynck
Bundelt pop, performance en rave in Vieze Meisje, een Nederlandstalig elektropopver- bond met Alan Van Rompuy alias Azertyklavierwerke, begin 2022 verschijnt haar debuut-ep
Vieze Meisje is het brainchild van performer, actrice en theatermaker Maya Mertens. Samen met Azertyklavierwerke (de alias van toetsenist en producer Alan van Rompuy) creëert ze muziek die ze ‘poëtronics’ noemt: een combinatie van poëzie en elektronische muziek – met poëzie en rave als uitersten. Alan en Maya delen beiden een liefde voor genres die aan de hardere en dansbare kant zijn, maar schromen ook niet om de complexiteit van het leven aan te gaan. Volgens Alan is poëtronics hun manier om “het kwetsbare van poëzie en het hardere van elektronica samen te voegen”. Vorige maand bracht het duo hun eerste ep, LIFE IS A VIEZE CIRKEL, uit op vinyl bij Rotkat Records. Die titel is ook het credo van hun zelf opgerichte club: de Vieze Cirkel. In de woorden van Maya: “LIFE IS A VIEZE CIRKEL is zo leeg of vol als je het zelf wilt maken; het is een uitnodiging om invulling te geven aan het moment en het zo tot momentum te maken.”
Hoe hebben jullie de residentie tot nu toe ervaren?
Alan: “We zijn goed ontvangen en de Brakke Grond heeft zich erg ingespannen om zorg te dragen voor onze ideeën. Maya vertelde aan de technici dat de ‘cirkel’ een wederkerend thema is in onze muziek. Voordat we het wisten had de crew alle trekken naar beneden gehaald om er een circulair lichtplan in te hangen.”
Maya: “Residenties zijn soms wat vaag, maar dat is ook fijn omdat het een soort mindset is. We zijn niet in onze normale omgeving, dit kantelt ons perspectief en zorgt ervoor dat er een bepaalde focus is die niet tot stand komt in je dagelijkse omgeving. Ook al komen we misschien niet met keiharde resultaten uit deze residentie, ik denk dat de tijd die we in deze ruimte besteden in ons DNA zal kruipen en zeker meegenomen zal worden naar wat we voor ons album of een nieuwe live-set gaan doen.”
Alan: “We beginnen met een koffietje en bespreken wat we willen doen, om ons vervolgens te laten afleiden en onze plannen los te laten.”
Maya: “Het wisselt van inspiratiebronnen delen en gesprekken voeren tot jammen en opnames maken van nummers die we live al spelen, maar nog niet hebben opgenomen. Dat is wel kenmerkend voor ons. Hoewel we een elektronische band zijn, werken we anders dan veel producers die alles produceren op een computer en het dan vertalen naar een live-setting. Wij werken dikwijls de andere kant op: onze nummers vinden een vorm op het podium en worden dan pas vastgelegd. Dan stellen we vragen als: ‘wat als je dit moment vereeuwigt? Welke energie wil je vastpakken? Wat verandert er dan aan de energie?’ Wat je voor een publiek met een high energy kunt scanderen, kan op een plaat raar of te ‘gestrekt been’ overkomen. Dat zijn allemaal dingen die we aftasten tijdens deze residentie.”
“Wat mij erg inspireert, is muziek die geen regels kent op het gebied van productie. Denk aan het combineren van een iPhone-opname met een hyper-geproduceerde beat; dat kan perfect.”Maya Mertens
none
Hoe is het om dat te doen zonder publiek?
Maya: “Het is meer introvert als er geen mensen bij zijn. Omdat we hier in alle intimiteit zitten, durf ik ook teksten te proberen die ik misschien niet gelijk voor een publiek zal doen. Door het eerst achter gesloten deuren te testen, kan ik nadenken hoe ik die intimiteit vertaal naar een setting met publiek. Dat zit altijd wel in mijn achterhoofd. Je hebt ook singer-songwriters die van begin tot einde hun ogen gesloten houden; ik praat liever tegen de mensen.”
Is er iets wat jullie in het bijzonder heeft geïnspireerd?
Maya: “Wat mij erg inspireert, is muziek die geen regels kent op het gebied van productie. Denk aan het combineren van een iPhone-opname met een hyper-geproduceerde beat; dat kan perfect. Ik word heel erg enthousiast van de artiesten die mij het gevoel geven van: ‘there’s no fucking way, man’. Dat inspireert me om mijn eigen pad te zoeken en de regels aan de kant te laten liggen.”
Alan: “Exact wat ik gezegd zou hebben! De tracks die mij omver blazen zijn eigenlijk altijd nummers die lak hebben aan alle regels. Dat inspireert en motiveert mij om hetzelfde te doen.”
Wat nemen jullie mee uit deze residentie?
Maya: “Het samenzijn met Alan! We spelen vaak samen tijdens repetities of shows, maar doordat we nu langer samen zijn komen we tot diepgaande gesprekken. Het klinkt misschien intens, maar als duo muziek maken is ook echt een relatie hebben. We moeten de tijd nemen om dingen met elkaar uit te wisselen, zodat er vertrouwen is om nóg verder te gaan met wat we aan het doen zijn. Als ik uit deze residentie mee kan nemen dat er nog meer vertrouwen tussen ons is ontstaan, dan denk ik dat dat een hoog rendement is.”
Alan: “Het is voor mij ook een interessante les in samenwerken en een bevestiging dat openheid en vertrouwen in elkaar echt de way to go is.”
Maya: “Onze opnames hebben vaak geen vaste opzet waardoor improvisatie erg belangrijk is. Het gaat dan heel erg om jezelf aan elkaar laten zien. Op een of andere manier is daar soms moed voor nodig. En het is het trainen van die moed – het jezelf openstellen – dat terugkomt tijdens deze residentie.”
Alan: “Precies. Een veilige omgeving creëren om jezelf muzikaal te kunnen laten zien.”
Is er nog iets wat jullie kwijt willen over deze week?
Alan: “Keep on songwriting in the neo-liberal world!”
Maya: “Beste quote van het jaar.”
Omschrijf jullie residentie in één woord.
“Friet van marsepein.”
“Keep on songwriting in the neo-liberal world!”Alan van Rompuy
Vieze Meisje: ‘Ik werd ooit verliefd op iemand die ‘Watermelon Sugar’ van Harry Styles playbackte’
maandag 13 juni 2022
Beeld rv
U draait, Wij vragenVieze Meisje
Op zondag 26 juni staat Maya Mertens met haar alter ego Vieze Meisje op het festival Out Loud in de Beursschouwburg in Brussel.
HUMO Waar luister je momenteel het vaakst naar?
MAYA MERTENS «Rip Rig & Panic. Iemand liet de naam vallen, ik zocht hem op, en sindsdien heeft die Britse postpunkband me niet meer losgelaten. Het is mijn go-to geworden als ik een muziekje opzet. Ik word er vrolijk van.»
HUMO Wat is de eerste plaat die je ooit hebt gekocht?
MERTENS «‘Baby One More Time’ van Britney Spears.»
HUMO Wat is je favoriete plaat aller tijden?
MERTENS «Het postuum uitgebrachte ‘Piano and a Microphone 1983′ van Prince.»
HUMO Welke muzikant wilde je vroeger worden?
MERTENS «Mel C van de Spice Girls.»
HUMO Wat is je favoriete zaterdagavondmuziek?
MERTENS «Traxman.»
HUMO Wat is je favoriete zondagochtendmuziek?
MERTENS «Eender welke radiozender van een eiland hier ver vandaan: ik ben een enthousiaste internetradioluisteraar.»
HUMO Welke song brengt je elke keer aan het huilen?
MERTENS «Het volledige Tiny Desk-concert van Lizzo.»
HUMO Wie is beter live dan op plaat?
MERTENS «De Egyptenaren van Islam Chipsy & EEK.»
HUMO Welke festivalact zou je nog eens willen zien?
MERTENS «Buraka Som Sistema.»
HUMO Welke band is er direct verantwoordelijk voor dat je zelf muziek begon te maken?
MERTENS «Geen band maar een voorwerp: een gitaar die ik zo mooi vond dat ik ermee op een podium wilde staan.»
HUMO Welk concert heeft je getekend voor het leven?
MERTENS «Een nachtconcert van Amy Winehouse in Paradiso.»
HUMO Welke band of plaat vind je zwaar overschat?
MERTENS «Dua Lipa begrijp ik nog niet.»
HUMO Welke plaat heeft je kijk op muziek veranderd?
ARTIEST «Kraftwerk.»
HUMO Wat is het ultieme roadtripnummer?
MERTENS «De hele ‘Unplugged’-plaat van Lauryn Hill.»
HUMO Welk nummer roept herinneringen aan een vakantieliefje op?
MERTENS «Ik werd ooit verliefd op iemand die ‘Watermelon Sugar’ van Harry Styles playbackte.»
HUMO Welk nummer spelt ‘barbecue’?
MERTENS «’I Feel for You’ van Chaka Khan.»
HUMO Van welke artiest moet iedereen minstens de best of in huis hebben?
MERTENS «Azertyklavierwerke.»
HUMO Welke dode artiest zou je uit zijn eeuwige slaap willen opwekken?
MERTENS «Ik ben benieuwder naar wie nog geboren moet worden.»
U leest Humo al voor € 1 per week
Log in als abonnee of abonneer direct om onbeperkt verder te lezen op Humo.be en in de app
